Uslovi zaštite prirode za projekat “Jadar” u skladu sa propisima

Zavod za zaštitu prirode Srbije saopštio je da je prilikom donošenja uslova zaštite prirode za rudarski deo projekta “Jadar” sve urađeno u skladu sa propisima i da nije postojao pravni osnov za odbijanje donošenja tih uslova.

Kako je navedeno, Zavod je na osnovu Zakona o opštem upravnom postupku dužan da izda rešenje najkasnije u roku od 30 dana od pokretanja postupka, a da je kompanija predala zahtev 23. jula 2024. godine, što govori da je rešenjem izdatim 21. avgusta 2024. godine Zavod iskoristio maksimalan rok za izdavanje akta u skladu sa Zakonom o opštem upravom postupuku.­

Zavod je demantovao navode nekih medija da je izdao uslove bez saglasnosti stručnjaka.

Na osnovu Odluke o osnivanju Zavoda za zaštitu prirode Srbije, direktor Zavoda donosi upravne akte iz nadležnosti ove institucije, osim odluka koje donosi Upravni odbor, a koje su taksativno nabrojane u tački koja reguliše ovu materiju, navode iz Zavoda.

“Naglašavamo da je Zavod za zaštitu prirode Srbije od 2006. godine u više navrata bio uključen u izradu planova i projekata u vezi istraživanja i eksploatacije ležišta litijuma i bora na predmetnom području, što je informacija koja je već poslata Udruženju građana ‘Centar za vladavinu prava’ i Centru za istraživačko novinarstvo CINS, koji su tražili uvid u spise predmeta i kopije dokumenata koji sadrže informaciju vezanu za predmetno izdavanje uslova zaštite prirode”, navedeno je u saopštenju.

U izdatim uslovima zaštite prirode koji je izdao Zavod navodi se da je uvidom u Centralni registar zaštićenih prirodnih dobara i dokumentaciju Zavoda, a u skladu sa propisima koji regulišu oblast zaštite prirode, utvrđeno je da se predmetno područje ne nalazi unutar zaštićenog područja za koje je sproveden ili pokrenut postupak zaštite niti je u granicama ekološki značajnog područja ekološke mreže Srbije.­

U izdatim uslovima navodi se i da je na području evidentirano prisustvo većeg broja strogo zaštićenih i zaštićenih divljih biljnih i životinjskih vrsta, u skladu sa Pravilnikom o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva.

Iako se u granicama Projekta ne nalaze zaštićena područja za koje je sproveden ili pokrenut postupak zaštite, niti je u granicama ekološki značajnog područja ekološke mreže Republike Srbije, Zavod je na osnovu prikupljene i postojeće dokumentacije evidentirao prisustvo gore navedenih vrsta i staništa, i na osnovu toga precizno definisao, kroz 30 tačaka, Opšte i Posebne uslove zaštite prirode, Posebne uslove zaštite voda, zemljišta i vazduha, kao i Posebne uslove za rudarske radove i aktivnosti.

“Ovakvim načinom definisanja uslova Zavod je primenio osnovna načela zaštite prirode u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode, odnosno predvideo očuvanje evidentiranih delova prirode, staništa i vrsta, bez obzira na to da li će Investitor moći prilikom izrade Projekta da ih ispoštuje. Nakon izdatih uslova Investitor je u obavezi da potražuje mišljenje o ispunjenosti uslova na izrađeni Projekat, što je korak koji tek treba da usledi”, navedeno je u saopštenju Zavoda.

Ističu da su osnovne primedbe do kojih je CINS došao iz internih mejlova i službenih beleški netačne u delu koji se odnosi na to da su uslovi zaštite prirode napravljeni tako da idu na štetu prirode, da su menjani i usvojeni bez saglasnosti struke.

“Naprotiv, uslovi zaštite prirode i životne sredine koji su definisani u izdatom dokumentu, upravo će sprečiti nepovratnu destrukciju prirode.­ S obzirom na to da je medij analizirao isključivo internu prepisku, a u cilju razjašnjenja neosnovanih primedbi, ističemo da je deo saradnika u analizama i radnim verzijama teksta rešenja/akta, uzeo u obzir celu površinu obuhvaćenu Prostornim planom područja posebne namene za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala jadarita ‘Jadar’ koja iznosi 29.391 hektara, bez obzira na površinu definisanu u podnetom zahtevu za izradu Projekta eksploatacije ležišta litijuma i bora ‘Jadar’ koja iznosi 1.501,34 hektar”, navodi se u saopštenju.

Dodaju da je, osim toga, razlika u sadržini radne i finalne verzije rešenja/akta je najpre u formi, jer su uslovi pregrupisani u odnosu na tematiku i time preciznije definisani.

“Spisak vrsta i staništa se u radnoj verziji odnosio isključivo na površinu od 29.391 hektar, a ne na površinu za koju je podnet zahtev od 1.501,34 hektar, zbog čega je spisak vrsta i staništa korigovan u odnosu na površinu obuhvaćenu predmetnim zahtevom”, navode iz Zavoda.

Demantuju i da navode da nedostaju koraci u proceni zone uticaja, a koji se tiču gubitka i fragmentacije staništa, zagađenja voda i zemljišta, kao i promene vodnog režima, šumske degradacije, buke i vibracije i invazivnih vrsta.

“Predmeti koje Zavod obrađuje su multidisciplinarni, odnosno u njihovoj izradi učestvuje veći broj zaposlenih stručnih saradnika različitih struka: biološke, geološke, šumarske, planerske, tehnološke, pravne i druge. Prilikom obrade predmeta, obrađivači komunicaraju putem mejla i usaglašavaju stavove u vezi predmeta koji zajednički obrađuju”, navode iz Zavoda.

Oni smatraju da komunikacija između obrađivača akata, kao i na taj način nastale beleške, ne mogu predstavljati zvaničan dokument, imajući u vidu da do izlaska konačnog akta ima više radnih verzija i tek nakon obrade svih bitnih elemenata, ovlašćeno lice Zavoda donosi konačni akt, koji se overava, zavodi u pisarnici i otprema podnosiocu zahteva.